مبدل حرارتی صفحه ای یکی از پر کاربرد ترین مبدل های حرارتی است. در این نوع مبدل تبادل حرارت بین سیال سرد و گرم از طریق سطوح نازک فلزی انجام می شود. صفحات مبدل به صورت موج دار در الگوهای مختلفی طراحی می شوند که این موج دار بودن سبب افزایش آشفتگی جریان و افزایش ضریب انتقال حرارت و افت فشاردر سیستم می گردد. صفحات در مبدل به صورت فشرده در کنار یک دیگر قرار می گیرند به همین سبب حدود 3تا5 برابر از مبدل های حرارتی پوسته و لوله کوچک تر است و به همین جهت قیمت مبدل حرارتی صفحه ای
در ظرفیت یکسان از مبدل حرارتی پوسته و لوله کم تر است. صفحات مبدل از جنس فولاد ضد زنگ ( استنلس استیل) ساخته می شوند که توسط واشرهای لاستیکی مخصوص، کانال های آب بندی شده را فراهم می کنند. این مبدل ها در صنایع غذایی و سایر مصارف بهداشتی بسیار مورد استفاده قرار می گیرند.
اجزای مبدل حرارتی صفحه ایمبدل حرارتی صفحه ای از بخش های نسبتا کمی تشکیل شده اند. این مبدل ها برای انتقال گرما به دریچه های ورودی و خروجی نیاز دارند تا سیال بتواند به راحتی جریان یابد. از واشر ها و صفحات در مبدل برای جدا کردن سیال و جلوگیری از مخلوط شدن آن ها استفاده می شود و کل مجموعه در داخل یک قاب قرار می گیرند.
نحوه کار مبدل حرارتی
مبد حرارتی صفحه ای از تعدادی صفحه با ضخامت کم تشکیل شده است و به صورت متوالی در کنار یک دیگر قرار می گیرند. یک لوله مربوط به سیال سرد و یک لوله مربوط به سیال گرم است که به صورت یکی در میان به صفحات مذکور متصل می شوند. با این عملکرد سطح انتقال حرارت افزایش می یابد. به همین سبب مبدل های حرارتی صفحه ای در انواع مختلفی طراحی و ساخته می شوند. انواع جریان در مبدل حرارتی صفحه ای
جریان مبدل حرارتی صفحه ای ممکن است به صورت موازی (همسو)، متقاطع و یا مخالف ( ناهمسو) باشد. مبدل های حرارتی صفحه ای معمولا از جریان مخالف استفاده می کنند چرا که این جریان برای انتقال حرارت و گرما کارآمد تر است.
انواع مبدل حرارتی صفحه ایمبدل های حرارتی صفحه ای در چهار مدل مختلف طراحی و عرضه می شوند و تنها تفاوت آنها در اتصالات مربوط به صفحات است.
- مبدل حرارتی صفحه ای واشر دار
- مبدل حرارتی صفحه ای جوشی
- مبدل حرارتی صفحه ای لحیمی
- مبدل حرارتی صفحه ای نیمه جوشی
مبدل های حرارتی واشر داراز چندین صفحه مستطیل شکل متشکل شده اند که در قسمت حاشیه صفحات، واشرها جهت آب بندی قرار می گیرند. این صفحات بر روی قاب سوار می شوند و توسط پیچ و مهره به هم محکم می شوند.
مبدل حرارتی صفحه ای لحیمیمبدل حرارتی صفحه ای لحیمی در بسیاری از کاربرد های صنعتی و تبرید استفاده می شود. این صفحات با متریال ترکیبی از جنس فولاد ضد زنگ با لحیم مس ساخته می شوند به همین علت مقاومت بالایی در برابر خوردگی دارند. و به دلیل بهره وری بالا و فشرده بودن، از نظر اقتصادی انتخاب به صرفه ای محسوب می شود.
مبدل حرارتی صفحه ای جوشیمبدل حرارتی جوشی شبیه مبدل های صفحه ای واشر دار هستند با این تفاوت که در آن ها به جای واشر از جوش استفاده شده است. این مبدل ها بسیار با دوام بوده و برای انتقال سیال ها با دمای بالا یا خورندگی زیاد ایده آل هستند. یکی از عیوب این مبدل ها این است که چون صفحات به هم جوش داده می شوند امکان تمیز کاری مکانیکی آن ها وجود ندارد.
مبدل حرارتی صفحه ای نیمه جوشاین مبدل ترکیبی از مبدل واشر دار و جوشی است .یک جفت از صفحات با واشر به یک دیگر متصل شده اند و این جفت به دو جفت دیگر جوش داده می شوند . بدین ترتیب یک مسیر واشر دار است و مسیر دیگر جوشی. مزیت این مبدل این است که می توان دو مسیر را به راحتی سرویس کرد و از مسیر دیگر برای انتقال سیال قوی استفاده کرد. این نوع مبدل برای انتقال مواد گران با ریسک پایین از دست دادن سیال، مناسب هستند.
مزایای مبدل حرارتی صفحه ای- مبدل های حرارتی صفحه ای وزن کمی دارند و فضای کمی را اشغال می کنند.
- نسبت به مبدل های دیگر با همین اندازه کارآمد تر هستند.
- سرویس و نگهداری صفحات به سادگی صورت می گیرد.
- انتقال حرارت به خوبی اتفاق می افتد.
- راندمان و ضریب انتقال حرارت در آن بسیار بالا بوده .
- هزینه نصب و تعمیر و نگه داری آن بسیار پایین است.
- میزان مصرف انرژی آن کم است و نیاز به تمیز کاری کمی دارد.
- قابلیت کم و زیاد شدن صفحات آن وجود دارد.
معایب مبدل حرارتینسبت به مبدل های دیگر گران تر هستند.
تعویض واشرها دشوار و در برخی مدل ها غیر ممکن است.
فاصله ی بین صفحات کم است و این امر احتمال تشکیل رسوب و در نتیجه کاهش انتقال حرارت را در پی دارد.
برای کاربرد های فشار بالا مناسب نیستند.
امکان نشتی به دلیل مهرو موم ضعیف زیاد است.
جریان های بزرگ را در مقابل پوسته لوله نمی تواند کنترل کند.
مسیر جریان آن کوچک و برای تبادل حرارت گاز به گاز یا میعانات بخار مناسب نیستند.